“Lúc đầu con chỉ ho nhẹ, tôi nghĩ chỉ là cảm thường…” – đây là câu nói mà chúng tôi nghe thấy từ rất nhiều phụ huynh khi đưa con đến Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Hạnh Phúc trong những tuần gần đây. Thực tế, số ca điều trị viêm đường hô hấp do virus RSV đang tăng cao một cách đáng báo động, đặc biệt ở trẻ em dưới 2 tuổi.

Chị H.T.T, mẹ của bé K.T (20 tháng tuổi) đã chia sẻ: “Ban đầu bé chỉ ho nhẹ sau khi bị ướt mưa, tôi nghĩ là cảm thường nên chỉ cho uống siro. Nhưng đến ngày thứ 3, bé ho nhiều hơn, sốt cao và nôn ói. May mắn tôi quyết định đưa bé đến bệnh viện ngay. Kết quả xét nghiệm cho thấy bé nhiễm RSV. Rất may bé không khó thở và vẫn ăn uống được. Sau 2 ngày điều trị, bé đã khỏe hơn rất nhiều.”

Câu chuyện của chị H.T.T không phải là trường hợp đơn lẻ. Trong tháng qua, Khoa Nhi Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Hạnh Phúc đã tiếp nhận hàng chục ca tương tự, và điều đáng lo ngại là nhiều phụ huynh vẫn chưa nhận thức đúng về mức độ nguy hiểm của bệnh này.

Xem thêm: Viêm Đường Hô Hấp Do RSV Gia Tăng Ở Trẻ Em Khi Giao Mùa

Triệu chứng viêm đường hô hấp RSV và dấu hiệu cảnh báo

Viêm đường hô hấp do virus hợp bào hô hấp (RSV – Respiratory Syncytial Virus) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây viêm đường hô hấp dưới ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi. Mặc dù phần lớn các trường hợp bệnh có thể diễn tiến nhẹ và tự hồi phục, nhưng với một tỷ lệ không nhỏ, đặc biệt là ở trẻ sinh non, trẻ mắc bệnh lý tim phổi bẩm sinh hoặc suy giảm miễn dịch, viêm phổi RSV có thể tiến triển nhanh chóng, dẫn đến suy hô hấp nặng, thậm chí tử vong nếu không được can thiệp kịp thời. Việc chẩn đoán sớm và điều trị đúng hướng là chìa khóa quan trọng giúp giảm tỷ lệ biến chứng và cải thiện tiên lượng cho trẻ.

Ban đầu, viêm phổi RSV có thể biểu hiện với các triệu chứng giống cảm lạnh thông thường như sốt nhẹ, ho, chảy mũi, hắt hơi và ăn kém. Trong giai đoạn này, rất khó để phân biệt bệnh với các loại nhiễm virus khác nếu chỉ dựa trên biểu hiện lâm sàng. Tuy nhiên, sau vài ngày, các triệu chứng có thể nặng dần lên, trẻ bắt đầu thở nhanh hơn bình thường, xuất hiện khò khè, khó thở, bú kém hoặc bỏ bú hoàn toàn. Một số trẻ có biểu hiện co rút lồng ngực khi thở, tím môi và đầu chi – là những dấu hiệu cảnh báo tình trạng thiếu oxy nghiêm trọng.

Ở trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi hoặc trẻ sinh non, các dấu hiệu có thể không rầm rộ nhưng lại rất nguy hiểm. Trẻ có thể trở nên lờ đờ, ngủ nhiều bất thường, phản ứng chậm hoặc không phản ứng với kích thích, kèm theo khó thở hoặc thở nông. Phụ huynh cần đặc biệt lưu ý và đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay nếu xuất hiện những dấu hiệu bất thường này, bởi viêm phổi RSV ở nhóm đối tượng này có thể tiến triển nhanh trong vài giờ.

Các phương pháp chẩn đoán viêm đường hô hấp RSV

Để chẩn đoán chính xác viêm phổi do RSV, bác sĩ cần kết hợp nhiều phương pháp từ khai thác triệu chứng lâm sàng đến các kỹ thuật xét nghiệm hiện đại. Điều này giúp xác định đúng nguyên nhân, loại trừ các nguyên nhân khác như viêm phổi do vi khuẩn, đồng thời đánh giá mức độ tổn thương phổi để đưa ra hướng điều trị phù hợp.

1. Khai thác triệu chứng lâm sàng

Bác sĩ sẽ tiến hành hỏi bệnh sử, thăm khám để đánh giá các dấu hiệu như:

• Kiểm tra nhịp thở, nghe phổi bằng ống nghe để phát hiện các âm bất thường như ran rít, ran ẩm
• Đánh giá dấu hiệu co rút lồng ngực hoặc tím tái.
• Đo độ bão hòa oxy trong máu bằng thiết bị đo SpO₂ giúp xác định tình trạng thiếu oxy của trẻ – một chỉ số quan trọng để quyết định mức độ cần can thiệp hô hấp.

2. Xét nghiệm test nhanh kháng nguyên RSV hoặc xét nghiệm PCR định danh virus

Bác sĩ cũng có thể chỉ định thực hiện xét nghiệm test nhanh kháng nguyên RSV từ mẫu dịch tỵ hầu. Xét nghiệm này cho kết quả nhanh chóng trong vòng 15–30 phút và có độ nhạy cao, giúp phát hiện sự hiện diện của virus RSV một cách chính xác. Trong trường hợp cần xác định rõ hơn, nhất là khi nghi ngờ có đồng nhiễm nhiều loại virus hoặc các ca nặng chưa rõ nguyên nhân, xét nghiệm sinh học phân tử (RT-PCR) có thể được sử dụng.

3. Xét nghiệm công thức máu và X-quang phổi

Xét nghiệm công thức máu có thể hỗ trợ đánh giá mức độ viêm, phát hiện khả năng bội nhiễm vi khuẩn thông qua chỉ số bạch cầu và CRP. Trong trường hợp nghi ngờ tổn thương phổi lan rộng hoặc có biến chứng, bác sĩ sẽ chỉ định chụp X-quang phổi. Hình ảnh X-quang có thể cho thấy các tổn thương mô phổi đặc trưng của viêm phổi hoặc viêm tiểu phế quản, như hình ảnh thâm nhiễm lan tỏa, xẹp phổi hoặc tăng sáng do tràn khí.

Trong những ca bệnh phức tạp, đặc biệt là khi trẻ có biểu hiện suy hô hấp nặng, có thể cần thêm các xét nghiệm chuyên sâu như khí máu động mạch để đánh giá mức độ toan kiềm và tình trạng oxy hóa máu. Nội soi phế quản hoặc lấy dịch rửa phế nang cũng có thể được thực hiện nếu cần phân tích sâu hơn các yếu tố vi sinh trong đường hô hấp dưới.

Điều trị viêm đường hô hấp RSV: Tập trung hỗ trợ hô hấp và theo dõi sát

Hiện nay, vẫn chưa có thuốc kháng virus đặc hiệu dùng để điều trị viêm phổi RSV trong điều trị thường quy. Vì vậy, phương pháp điều trị chủ yếu vẫn là điều trị hỗ trợ, tập trung làm giảm triệu chứng, cải thiện chức năng hô hấp và ngăn ngừa biến chứng.

Với những trường hợp nhẹ, khi trẻ vẫn ăn uống tốt, không có dấu hiệu suy hô hấp, bác sĩ có thể hướng dẫn phụ huynh chăm sóc và theo dõi tại nhà.

• Hạ sốt đúng cách bằng paracetamol (theo liều cân nặng).
• Vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý, hút mũi đúng kỹ thuật.
• Cho trẻ uống đủ nước, bú mẹ thường xuyên để tránh mất nước.
• Tái khám đúng hẹn hoặc đưa trẻ đến bệnh viện ngay khi có dấu hiệu nặng.

Phụ huynh cần theo dõi sát các dấu hiệu nặng như trẻ thở nhanh hơn, bú kém, quấy khóc liên tục hoặc ngủ li bì, và đưa trẻ tái khám ngay nếu có bất kỳ biểu hiện bất thường nào.

Trong các trường hợp viêm phổi do RSV ở mức độ nặng, đặc biệt khi trẻ có dấu hiệu suy hô hấp, nhiễm trùng huyết hoặc hội chứng suy hô hấp cấp (ARDS), cần đưa trẻ nhập viện ngay để được điều trị tích cực và theo dõi sát sao. Tại bệnh viện, các phương pháp điều trị được thực hiện nhằm hỗ trợ hô hấp, kiểm soát biến chứng và đảm bảo dinh dưỡng cho trẻ:

• Thở oxy: Khi trẻ khó thở, thở khò khè hoặc có dấu hiệu thiếu oxy do đường thở bị tắc nghẽn bởi dịch nhầy, bác sĩ sẽ cho trẻ thở oxy để đảm bảo cung cấp đủ oxy cho cơ thể. Trường hợp cần thiết có thể kết hợp sử dụng thuốc giãn phế quản như salbutamol.
• Thở máy: Nếu tình trạng suy hô hấp trở nên nghiêm trọng (như trong hội chứng ARDS), trẻ có thể được đặt nội khí quản và hỗ trợ hô hấp bằng máy thở.
• Truyền dịch: Khi trẻ không thể tự uống đủ nước hoặc có dấu hiệu mất nước (sốt cao, mệt lả), bác sĩ sẽ truyền dịch qua đường tĩnh mạch để bổ sung nước, điện giải và hỗ trợ dinh dưỡng.
• Điều trị bội nhiễm: RSV làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến trẻ dễ bị đồng nhiễm vi khuẩn. Trong trường hợp có dấu hiệu bội nhiễm, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng kháng sinh phù hợp để kiểm soát nhiễm trùng.
• Theo dõi và xử trí biến chứng: Nếu trẻ có biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng huyết, tràn dịch màng phổi hoặc áp xe phổi, bác sĩ sẽ có phác đồ điều trị chuyên sâu như dùng kháng sinh phổ rộng, dẫn lưu dịch hoặc can thiệp ngoại khoa nếu cần.

Điều trị tại bệnh viện không chỉ giúp trẻ được chăm sóc toàn diện mà còn đảm bảo việc xử lý kịp thời các diễn tiến xấu của bệnh, góp phần bảo vệ tính mạng và sức khỏe lâu dài cho trẻ.

---

Viêm phổi do virus RSV là bệnh lý hô hấp thường gặp nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không được phát hiện và xử trí đúng cách. Sự phối hợp giữa phụ huynh và bác sĩ trong việc theo dõi triệu chứng, chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời sẽ góp phần bảo vệ sức khỏe và tính mạng của trẻ. Đồng thời, việc duy trì các biện pháp phòng ngừa đơn giản nhưng hiệu quả sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ lây lan trong cộng đồng, đặc biệt trong mùa dịch cao điểm.

Nếu trẻ có dấu hiệu bất thường về đường hô hấp, phụ huynh vui lòng đưa trẻ đến khám tại Khoa Nhi – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Hạnh Phúc để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Liên hệ đặt lịch khám:

• Hotline: 1900 6765
• Fanpage: Hanh Phuc International Hospital
• Website: www.hanhphuchospital.com

—

Cố vấn chuyên môn bài viết: BSCKI. Vũ Quang Vinh – Trưởng khoa Nhi kiêm Chủ tịch Hội đồng Nhi khoa – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Hạnh Phúc.

BỆNH VIỆN ĐA KHOA QUỐC TẾ HẠNH PHÚC

18 Đại Lộ Bình Dương, TP. Thuận An, Tỉnh Bình Dương

PHÒNG KHÁM ĐA KHOA QUỐC TẾ HẠNH PHÚC – ESTELLA

Tầng 5 – Estella Place, 88 Song Hành, TP. Thủ Đức, TP. HCM