Trong những năm gần đây, nhiều phụ huynh bắt đầu lo lắng khi con mình có dấu hiệu trưởng thành sớm hơn so với thế hệ trước. Thực tế, dậy thì sớm đang trở thành một xu hướng gia tăng trên toàn cầu – và đặc biệt tăng nhanh rõ rệt sau đại dịch COVID-19. Nghiên cứu quốc tế do Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Hạnh Phúc dẫn đầu góp phần làm rõ vấn đề sức khỏe cộng đồng này.

Đây là kết quả từ nghiên cứu quốc tế mới nhất về dậy thì sớm, dẫn đầu bởi TS.BS Nguyễn Nhật Nam – Bác sĩ Nội tiết tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Hạnh Phúc. Bài báo được công bố trên Tập san Dịch tễ học Hoa Kỳ (American Journal of Epidemiology), ấn phẩm chính thức của Trường Y tế Công cộng Bloomberg thuộc Đại học John Hopkins (Hoa Kỳ). Trường Y tế Công cộng Bloomberg hiện là đơn vị nghiên cứu dịch tễ học lớn nhất thế giới, trong khi Tập san Dịch tễ học Hoa Kỳ là ẩn phẩm lâu đời nhất trong chuyên ngành dịch tễ, với tuổi đời hơn 100 năm kể từ lần xuất bản đầu tiên (1920).

Nghiên cứu phát hiện điều gì?

1. Tỉ lệ dậy thì sớm tăng

Nghiên cứu của TS.BS Nhật Nam và cộng sự ghi nhận từ sau đại dịch, số lượng trẻ được phụ huynh đưa đi khám vì nghi ngờ dậy thì sớm tăng hơn gấp hai lần, đồng thời tăng gần gấp đôi tỉ lệ trẻ có chẩn đoán xác định dậy thì sớm trong số những trẻ có dấu hiệu nghi ngờ và tăng gần gấp 3 tỉ lệ dậy thì sớm trong số các bé đến khám tổng quát ở phòng khám nhi nói chung.

Xu hướng này được ghi nhận tương tự ở cả hai giới, mặc dù phổ biến ở bé gái hơn. Hiện tượng nói trên tăng rõ kể từ khi bùng phát COVID-19 và còn tiếp tục được ghi nhận sau đó ít nhất 1 năm.

2. Trẻ em châu Á bị ảnh hưởng mạnh hơn trẻ em châu Âu

Dù hiện tượng dậy thì sớm tăng ở nhiều quốc gia khác nhau trên toàn cầu nhưng dữ liệu cho thấy trẻ em châu Á bị ảnh hưởng rõ rệt hơn trẻ em châu Âu. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao nhận thức để đưa trẻ đi khám sớm ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ ở các nước châu Á, trong đó có Việt Nam.

3. Tuổi bắt đầu dậy thì sớm hơn

Sau đại dịch, độ tuổi trung bình bắt đầu dậy thì giảm xuống khoảng 2 tháng, nhiều bé dậy thì sớm hơn gần 4 tháng so với độ tuổi trung bình của nhóm trẻ ở thời điểm trước COVID-19.

Vì sao đại dịch COVID-19 lại liên quan đến dậy thì sớm?

1. Ảnh hưởng trực tiếp của nhiễm COVID-19

Theo một giả thiết, virus SARS-CoV-2, tác nhân gây bệnh COVID-19, tác động vào phần dây thần kinh phụ trách khứu giác ở não. Đây là lý do làm cho nhiều bệnh nhân có triệu chứng mất khả năng ngửi mùi trong thời gian nhiễm bệnh. Một cách vô tình, vùng não này cũng đóng vai trò kiểm soát dậy thì. Do vậy, trẻ từng nhiễm COVID-19 có thể bị kích hoạt dậy thì sớm hơn.

2. Ảnh hưởng của các thói quen sinh hoạt bị thay đổi trong thời gian cách ly hay giãn cách xã hội

Trong thời gian giãn cách, trẻ ăn nhiều nhưng ít vận động,khả năng dư thừa năng lượng và dẫn đến thừa cân, béo phì, tích mỡ nội tạng. Trẻ có cân nặng lớn thường dậy thì sớm hơn trẻ cân nặng bình thường hoặc trẻ thấp gầy, bởi vì mô mỡ là một tuyến nội tiết, sản xuất ra hormone gây kích hoạt dậy thì.

Ngoài ra, việc tăng thời gian sử dụng thiết bị điện tử (bao gồm điện thoại thông minh, máy tính bảng, laptop, TV…), kể cả vì mục đích học tập hay giải trí, do phải ở nhà trong thời gian giãn cách cũng được cho là có liên quan đến hiện tượng dậy thì sớm tăng nhanh. Với khả năng phát ra ánh sáng xanh, các thiết bị này làm rối loạn sự tiết melatonin – hormone chịu trách nhiệm điều phối giấc ngủ – và từ đó có nguy cơ gây dậy thì sớm.

3. Ảnh hưởng của căng thẳng tâm lý trong đại dịch

Các yếu tố làm cho trẻ stress trong đại dịch như bản thân hay có người trong gia đình bị nhiễm bệnh, trường học đóng cửa làm nghỉ học hoặc học online kéo dài, gián đoạn các mối quan hệ bạn bè cũng là điều được quan tâm, bởi vì chúng gây ra lo âu và căng thẳng cho trẻ. Nhiều rối loạn tâm lý đã được chứng minh thúc đẩy dậy thì sớm.

4. Ảnh hưởng của việc sử dụng sản phẩm dùng một lần

Nhằm hạn chế khả năng lây nhiễm virus trong đại dịch, nhiều cơ sở dịch vụ, quán ăn tăng cường sử dụng bao bì, chén đũa dùng một lần để tạo tính tiện lợi. Tuy nhiên, trước đó đã có những cảnh báo và kêu gọi nâng cao nhận thức về nguy cơ của những sản phẩm này, đặc biệt đồ nhựa hoặc xốp dùng một lần với khả năng tiềm ẩn chứa các hóa chất gây rối loạn nội tiết. Một trong những cơ quan nội tiết bị ảnh hưởng được ghi nhận là hệ sinh dục, góp phần gây dậy thì sớm.

Có thể bạn quan tâm: