Tầm soát ung thư vú đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc phát hiện sớm các bất thường ở vú, từ đó nâng cao cơ hội điều trị thành công và giảm nguy cơ tử vong do bệnh. Tùy vào độ tuổi và yếu tố nguy cơ cá nhân, phương pháp cũng như tần suất tầm soát sẽ có sự khác biệt. Việc chủ động theo dõi và tầm soát đúng cách không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe mà còn mang lại sự an tâm cho phụ nữ trong mọi giai đoạn cuộc đời.

Tầm soát ung thư vú ở phụ nữ từ 20 tuổi trở lên

Ngay từ tuổi 20, phụ nữ đã nên bắt đầu thói quen tự kiểm tra vú mỗi tháng. Việc này nên thực hiện vào thời điểm sau kỳ kinh 2–3 ngày, khi mô vú mềm và ít chịu ảnh hưởng của nội tiết tố. Mục đích là để làm quen với cấu trúc, hình dạng và cảm giác bình thường của vú, từ đó có thể dễ dàng phát hiện những dấu hiệu bất thường như cục u, vùng cứng, hoặc sự thay đổi về hình dáng, màu sắc da.

Bên cạnh đó, phụ nữ trong độ tuổi từ 20 đến 39 nên khám vú lâm sàng định kỳ bởi bác sĩ chuyên khoa, với tần suất khoảng 1 đến 3 năm một lần. Sau tuổi 40, việc khám vú lâm sàng nên được thực hiện mỗi năm để đảm bảo không bỏ sót các dấu hiệu sớm của bệnh lý tuyến vú.

Chụp nhũ ảnh – Phương pháp tầm soát quan trọng từ sau tuổi 40

Đối với phụ nữ từ 40 tuổi trở lên, chụp nhũ ảnh (mammography) là phương pháp tầm soát then chốt. Kỹ thuật này có khả năng phát hiện các khối u nhỏ hoặc những vi vôi hóa mà mắt thường hay khám lâm sàng không thể nhận biết. Tùy theo tình trạng sức khỏe cụ thể và khuyến cáo của bác sĩ, phụ nữ có thể được chỉ định chụp nhũ ảnh hàng năm hoặc hai năm một lần.

Những ai cần tầm soát sớm và kỹ hơn?

Mặc dù tất cả phụ nữ đều có nguy cơ mắc ung thư vú, nhưng một số người sẽ thuộc nhóm nguy cơ cao và cần được theo dõi sát hơn. Những yếu tố làm tăng nguy cơ bao gồm:

• Tiền sử gia đình: Nếu trong gia đình có mẹ, chị em gái hoặc con gái từng mắc ung thư vú hoặc ung thư buồng trứng, đặc biệt khi bệnh xuất hiện ở độ tuổi trẻ, nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ cao hơn. Những người mang đột biến gen BRCA1 hoặc BRCA2 – các gen liên quan trực tiếp đến ức chế khối u – cũng đối mặt với nguy cơ mắc ung thư vú và buồng trứng cao gấp nhiều lần so với người bình thường.
• Tiền sử bản thân: Những phụ nữ từng mắc ung thư vú một bên có nguy cơ tái phát hoặc mắc ung thư ở bên còn lại. Ngoài ra, các bệnh lý lành tính ở tuyến vú như tăng sản không điển hình, hoặc từng điều trị tia xạ vùng ngực (đặc biệt trước tuổi 30) cũng được xếp vào nhóm nguy cơ cao.
• Yếu tố nội tiết: Những người có kinh nguyệt sớm (trước 12 tuổi), mãn kinh muộn (sau 55 tuổi), không sinh con hoặc sinh con đầu lòng sau tuổi 30, hoặc từng sử dụng hormone thay thế sau mãn kinh trong thời gian dài đều có nguy cơ tăng lên.
• Yếu tố lối sống: Béo phì, đặc biệt sau mãn kinh, uống rượu thường xuyên, hút thuốc lá và lối sống ít vận động cũng có mối liên hệ với nguy cơ ung thư vú.
• Các yếu tố khác: Tuổi tác là yếu tố không thể thay đổi – nguy cơ mắc bệnh tăng dần theo tuổi. Ngoài ra, thống kê cho thấy phụ nữ da trắng có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn so với phụ nữ da đen hay châu Á.

Tầm soát cho phụ nữ có nguy cơ cao

Phụ nữ thuộc nhóm nguy cơ cao nên bắt đầu tầm soát sớm hơn, thường từ khoảng 30 tuổi hoặc theo hướng dẫn cụ thể của bác sĩ. Bên cạnh chụp nhũ ảnh định kỳ hàng năm, họ có thể được chỉ định thêm chụp cộng hưởng từ (MRI) vú – một kỹ thuật có độ nhạy cao trong phát hiện các tổn thương nhỏ, đặc biệt hiệu quả ở phụ nữ có mô vú dày. Ngoài ra, khám vú lâm sàng thường xuyên và tư vấn di truyền cũng là những bước cần thiết giúp đánh giá nguy cơ một cách toàn diện.

Lời khuyên dành cho phụ nữ

Tầm soát ung thư vú không chỉ là việc của phụ nữ trung niên hay cao tuổi. Ngay từ tuổi 20, bạn đã nên bắt đầu hành trình tự chăm sóc sức khỏe bằng cách tự khám vú hàng tháng và chủ động trao đổi với bác sĩ về tiền sử gia đình cũng như các yếu tố nguy cơ cá nhân. Việc phát hiện sớm có thể tạo ra sự khác biệt lớn về tiên lượng và chất lượng sống sau điều trị.

Đồng thời, hãy duy trì lối sống lành mạnh bằng cách ăn uống điều độ, vận động thường xuyên, hạn chế rượu bia và không hút thuốc. Đây không chỉ là cách giảm nguy cơ ung thư vú mà còn giúp bạn duy trì một sức khỏe toàn diện.

—